- Oorsprong en verspreiding
Kanna is een vetplant (familie Mesembryanthemaceae) die alleen in Zuid-Afrika voorkomt, vooral in de droge gebieden van Namaqualand, de Karoo en de Little Karoo. De plant werd al duizenden jaren gebruikt door de San- en Khoikhoi-volkeren; de eerste Europese beschrijving stamt uit 1685 toen gouverneur Van der Stel opmerkte dat de Namaqua’s de plant “Canna” noemden en deze net zo hoog inschatten als betel of areca-noot bij Indiërs. - Kweek en teelt
Klimaat & bodem
- Droog, goed doorlatend zand of rotsachtige grond; plant verdraagt extreme droogte.
- Voldoende zon, temperaturen 15–30 °C; vorstvrij overwinteren (min. 5 °C).
Vermeerdering
- Stekken: 5–8 cm stengelstekken 1–2 weken laten inkorven, daarna in zandige cactusgrond.
- Zaden: fijn strooien op oppervlakte, licht aan de drukken; kiemen bij 20–25 °C binnen 1–3 weken.
Verzorging
- Matig water (bijna droog tussen gietbeurten).
- Maandelijks cactus-voeding (laag stikstof).
- In pot of rotsachtige border; plant vormt compacte kussens tot ±30 cm hoog.
Traditionele bereiding
De bladeren en stengels worden geplet, gefermenteerd in leren zakken en daarna gedroogd tot “kougoed” (letterlijk: “iets om te kauwen”).
- Geneeskrachtige eigenschappen (met werkingsmechanisme)
Belangrijkste alkaloïden: mesembrine, mesembrenol, mesembrenon, tortuosamine.
- Antidepressiva & anxiolytica:
– Sterke serotonine-heropname-remming (SSRI-achtig) en PDE-4-remming → verhoogd 5-HT, stemmingverbetering, anxiolyse.
– In dubbelblinde studies significant vermindering van milde tot matige depressieve klachten. - Cognitieve verbetering: kleine pilotstudies suggereren verbetering van werkgeheugen en aandacht, mogelijk nut bij beginnende Alzheimer.
- Pijnstilling & ontstekingsremming: COX-2-remming en verlaging van pro-inflammatoire cytokines, gebruikt bij tandpijn, buikkrampen en algemene pijn.
- Sedatie & slaap: kalmerend zonder zware vermoeidheid, traditioneel als slaapmutsje of tegen koliek bij baby’s (in kleine doses gemengd met moedermelk of schapenstaartvet).
- Vermindering van honger en dorst: historisch gebruikt door jagers op lange tochten.
- Praktische toepassingen & dosering
Gebruiksvormen
Vorm Toediening Gemiddelde dosering Opmerkingen
Gedroogde plant Kauwen of onder de tong houden 50–200 mg extract of 0,5–2 g plantmateriaal Effect na 15–45 min, duurt 2–4 uur.
Thee 1–2 tl gedroogd kruid, 5 min trekken 1–2 koppen per dag Milder effect, geschikt voor avond.
Tinctuur (1:3, 45 % alcohol) Onder de tong of in water 5–15 druppels (≈ 0,25–0,75 ml) 1–3×/dag Standaardiseren op ≥1 % mesembrine.
Capsules/tabletten (Zembrin®) Oraal 25–50 mg extract gestandaardiseerd op 2 % mesembrine Populair als kruiden-supplement (USA/EU).
Rook- of snuifpoeder Pulveriseren en inhaleren 20–100 mg Snelle opname, kortere piek, meer risico op irritatie. Veiligheid- Algemeen goed verdragen; bijwerkingen: milde hoofdpijn, prikkelbaarheid of maagklachten in hoge doses.Combinatie met SSRI/MAO-remmers of MDMA kan serotonine-syndroom veroorzaken – vermijden of medisch advies inwinnen.Niet tijdens zwangerschap of borstvoeding; niet aan kinderen <12 jaar.
- Samenvatting
Kanna is een inheems Zuid-Afrikaans “succulent ginseng” met krachtige, klinisch onderbouwde antidepressieve, anxiolytische en pijnstillende eigenschappen. Door middel van eenvoudige kweek in pot of border, en gebruik in de vorm van kauwmengsel, thee of gestandaardiseerde extracten, biedt de plant een natuurlijk alternatief voor mensen die stress, angst of milde depressie willen verlichten.
Bron: Pieter Arendsen / AI